Standardy ochrony małoletnich

 

Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem

w Zespole Szkolno-Przedszkolnym we Frydmanie

 

Poniższy dokument został stworzony w oparciu o:

  1. Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606)
  2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 289 oraz 535)
  3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U z 2023 r. poz. 1870)
  4. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.)
  5. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 900)
  6. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1781)
  7. Konwencja o prawach dziecka (Dz.U. z 1991 r. nr 120 poz. 526)
  8. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2012 poz. 1169).

 

Wstęp

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników zatrudnionych
w Zespole Szkolno-Przedszkolnym we Frydmanie jest działanie dla dobra każdego dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownicy traktują dziecko z szacunkiem oraz uwzględniają jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracowników wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie, a pracownicy realizując te cele, działają w ramach obowiązującego prawa, statutu szkoły, wprowadzonych regulaminów oraz powierzonych im kompetencji określonych w zawartych indywidualnych umowach oraz zakresach czynności.

 

§ 1. Definicje

Ilekroć w niniejszym dokumencie, bez bliższego określenia, jest mowa o:

  1. Pracownikach – należy przez to rozumieć wszystkich nauczycieli i pracowników administracji i obsługi zatrudnionych w szkole i przedszkolu na podstawie umowy o pracę, a także umowy cywilnoprawnej, wolontariatu lub osoby odbywająca staż;
  2. Dziecku i uczniu – należy przez to rozumieć każdego ucznia i dziecko, w tym z oddziałów przedszkolnych, do ukończenia 18. roku życia;
  3. Opiekunem dziecka– należy przez to rozumieć jego rodzica lub opiekuna prawnego, którym jest również rodzic zastępczy;
  4. Zgodzie rodzica – należy przez to rozumieć zgodę co najmniej jednego z rodziców lub opiekuna prawnego dziecka uczęszczającego do przedszkola lub szkoły;
  5. Krzywdzenie dziecka – należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu placówki, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.
  6. Najczęściej spotykane formy krzywdzenia dzieci:
    1) Przemoc fizyczna wobec dziecka to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią     potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową.
    2) Przemoc psychiczna wobec dziecka to przewlekła, nie będąca fizyczną, szkodliwą interakcją pomiędzy dzieckiem a opiekunem, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in.: niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i granic psychicznych pomiędzy rodzicem a dzieckiem.
    3) Wykorzystywanie seksualne dziecka to włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Wykorzystanie seksualne może przyjąć również formę wyzyskiwania seksualnego, czyli jakiegokolwiek faktycznego lub usiłowanego nadużycia pozycji podatności na zagrożenia, przewagi sił, lub zaufania, w celach seksualnych, w tym, ale nie wyłącznie, czerpanie zysków finansowych, społecznych lub politycznych z seksualnego wykorzystywania innej osoby. Szczególne zagrożenie wyzyskiwaniem seksualnym zachodzi w czasie kryzysów humanitarnych. Zagrożenie wyzyskiwaniem istnieje zarówno wobec dzieci jak i ich opiekunów.
    4) Zaniedbywanie dziecka to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.

 

§ 2. Rekrutacja nowych pracowników 

  1. Rekrutacja nauczycieli odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w ustawie – Karta Nauczyciela oraz obowiązku weryfikacji kandydata do zatrudnienia w Centralnym Rejestrze Orzeczeń Dyscyplinarnych oraz w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle seksualnym.
  2. Rekrutacja pracowników administracji i obsługi odbywa się na zasadach określonych
    w ustawie o pracownikach samorządowych i przepisach wykonawczych oraz obowiązku weryfikacji kandydata do zatrudnienia w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym.

 

§ 3. Zasady bezpiecznych relacji 

  1. Pracownicy mają znać i stosować zasady bezpiecznych relacji z dzieckiem ustalone w szkole na podstawie obowiązujących przepisów prawa, statutu, regulaminu pracy i innych przepisów wewnętrznych, w szczególności:
    1) Relacja z uczniami/dziećmi powinna być profesjonalna, komunikaty bądź działania wobec ucznia/dziecka powinny być odpowiednie do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i zrozumiałe dla ucznia.
    2) Nie wolno w obecności uczniów niestosownie żartować, używać wulgaryzmów, wykonywać obraźliwych gestów, wypowiadać treści o zabarwieniu seksualnym, przemocowym.
    3) Kontakty z uczniami powinny być nacechowane szacunkiem, cierpliwością, życzliwością, dbałością o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne konkretnego ucznia i uczniów pozostałych.
    4) Nie wolno stosować wobec ucznia zachowań nacechowanych przemocą fizyczną, chyba że jest to niezbędne w sytuacji, w której uczeń zagraża sobie lub innym (np. mocne przytrzymanie).
    5) Nie wolno stosować gróźb.
    6) Należy dbać o poufność i ochronę informacji dotyczących ucznia.
  1. Niedopuszczalne są następujące zachowania pracowników wobec dzieci:
    1) Wszelkie zachowania, które zawstydzają, upokarzają, deprecjonują lub poniżają dzieci lub mają znamiona innych form przemocy psychicznej, fizycznej lub wykorzystywania seksualnego.
    2) Niestosowny kontakt fizyczny z dzieckiem naruszający godność dziecka (dopuszczalny kontakt fizyczny powinien być w naturalny sposób związany z zabawą, pomocą dziecku w czynnościach higienicznych, koniecznością zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, potrzebą uspokojenia dziecka).
    3) Podawanie dziecku alkoholu, leków bez zgody rodzica, wszelkich substancji psychoaktywnych.
    4) Akceptowanie bądź uczestniczenie w nielegalnych czynnościach i działaniach, w które angażowane jest dziecko.
    5) Nawiązywanie relacji o charakterze seksualnym z dziećmi.
    6) Proponowanie, sugerowanie pieniędzy, towarów, usług, pomocy w zamian za czynności o charakterze seksualnym, w tym przysługi seksualne lub zachowania upokarzające, poniżające lub wykorzystujące.
    7) Zachowywanie się w sposób seksualnie prowokacyjny.
  1. Zachowania niedozwolone w relacjach między uczniami to w szczególności:
    1) Agresja słowna, czyli ubliżanie, dokuczanie, zastraszanie, wyśmiewanie, grożenie, obrzucanie wyzwiskami, uszczypliwości, kpiny, ośmieszanie.
    2) Agresja fizyczna, podczas której dochodzi do kontaktu fizycznego pod postacią popychania, bicia, kopania, plucia, zadawania ran, podcinania, kradzieży pieniędzy i przedmiotów, zamykania, niszczenia własności, zabierania rzeczy lub pieniędzy przy użyciu siły lub groźby jej użycia. Formą tej przemocy są także gesty, miny, izolowanie, manipulowanie związkami, przyjaźniami.
    3) Agresja bierna czyli, przyzwolenie na agresywne zachowanie, nakłanianie do zachowań agresywnych.
    4) Cyberprzemoc, czyli przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych, tj. nękanie, straszenie, szantażowanie z wykorzystaniem sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów w sieci oraz podszywanie się pod kogoś wbrew jego woli.

 

§ 4. Procedura interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego 

  1. Pracownicy posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci i monitorują sytuację i ich dobrostan.
  2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownik ma obowiązek zgłoszenia tego do dyrektora szkoły, który podejmuje stosowne działania, w tym przedstawia rodzicom dostępną ofertę wsparcia.
  3. W przypadku powzięcia przez pracownika podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, ma on obowiązek przekazania uzyskanej informacji do pedagoga szkolnego, w sytuacji nieobecności pedagoga do wychowawcy klasy i dyrektora szkoły.

 

§ 5. Interwencja w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka 

  1. Osoba wskazana w § 5 pkt. 3 wzywa opiekunów dziecka, którego krzywdzenie podejrzewa oraz informuje ich o podejrzeniu.
  2. Pedagog lub psycholog lub inna wskazana przez dyrektora osoba powinna sporządzić syntetyczny opis sytuacji szkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie rozmów z dzieckiem, nauczycielami, wychowawcą i rodzicami. W opisie powinny znaleźć się w szczególności takie informacje jak: kogo dotyczy sytuacja, badany problem, ustalenia, podjęte kroki, osoby zaangażowane.
  3. Jeśli z analizy sytuacji wyniknie konieczność podejmowania dodatkowych działań, pedagog lub psycholog w porozumieniu z wychowawcą dziecka przygotowuje plan pomocy dziecku.
  4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące podjętych działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji i zapewnienia możliwego wsparcia, jakie zaoferuje się dziecku.
  5. W przypadku drobnych incydentów, gdy ryzyko powtarzalności sytuacji jest nieznaczne, dokonuje się stosownych wpisów w dokumentacji pedagoga szkolnego, psychologa, pedagoga specjalnego, wychowawcy, dyrektora lub innych nauczycieli związanych z daną sytuacją.

 

§ 6. Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień 

  1. W przypadkach dotyczących wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego
    i psychicznego nad dzieckiem dyrektor powołuje zespół interwencyjny, w skład którego mogą wejść: pedagog, psycholog, wychowawca oraz inni członkowie mający wiedzę
    o krzywdzeniu dziecka lub o dziecku.
  2. Dyrektor oraz osoby przez niego upoważnione mogą złożyć do odpowiednich służb i instytucji zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, jeśli sytuacja wymaga natychmiastowych działań.
  3. Dyrektor lub osoby przez niego upoważnione, na podstawie zgromadzonych informacji dotyczących sytuacji dziecka/ucznia, mogą złożyć zawiadomienie do sądu opiekuńczego lub mogą wszcząć procedurę „Niebieskie Karty”;
  4. Zespół interwencyjny sporządza plan pomocy dziecku, na podstawie opisu sporządzonego przez członków zespołu, uzyskanych informacji. Plan jest konsultowany z rodzicami w celu włączenia ich do współpracy na rzecz zmiany w sytuacji dziecka.
  5. W sytuacji, gdy potencjalnym sprawcą krzywdzenia dziecka jest rodzic, wyłącza się go z działań, spotkań i ustaleń, jeśli to miałoby narazić dziecko na dalsze krzywdzenie. W takiej sytuacji rozmowy i ustalenia prowadzi się z drugim rodzicem.
  6. W sytuacji, gdy rodzic/rodzice są potencjalnymi sprawcami krzywdzenia dziecka i nie można wskazać opiekuna, który zagwarantuje dziecku bezpieczeństwo, nawiązuje się współpracę z odpowiednimi służbami i instytucjami, by zabezpieczyć dziecko.

 

§ 7. Procedura ochrony wizerunku 

  1. W szkole, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia się ochronę wizerunku dziecka i najwyższe standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i przepisami wewnętrznymi.
  2. Pracownikom nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez pisemnej zgody opiekuna dziecka.
  3. W szkole nie wolno udostępniać przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

 

§ 8. Procedura ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet 

  1. Szkoła podejmuje działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zapewniając dzieciom dostęp do Internetu podczas planowych zajęć poprzez Ogólnopolską Sieć Edukacyjną oraz wsparcie informatyków zatrudnionych w Urzędzie Gminy Łapsze Niżne.
  2. Na terenie szkoły dostęp dziecka do Internetu możliwy jest pod nadzorem nauczyciela na lekcjach informatyki lub innych zajęciach z wykorzystaniem Internetu.
  3. Nauczyciel prowadzący zajęcia ma obowiązek okresowego informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu.
  4. Szkoła zapewnia dostęp do materiałów edukacyjnych dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu.

 

§ 9. Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu szkoły do stosowania standardów, zasady przygotowania personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności 

  1. Osoby odpowiedzialne za szkolenie personelu w zakresie stosowania standardów to dyrektor szkoły i pedagog szkolny lub psycholog szkolny lub wskazany przez dyrektora nauczyciel.
  2. Dyrektor szkoły w szczególności:
    1) Przekazuje informacje prawne oraz nadzoruje przestrzeganie ustalonych standardów.
    2) Monitoruje przepływ informacji o standardach obowiązujących w szkole do rodziców, uczniów, pracowników.
    3) Organizuje w miarę potrzeb i możliwości szkolenia z ekspertami zewnętrznymi.
  1. Pedagog szkolny lub psycholog lub wskazany przez dyrektora nauczyciel w szczególności:
    1) Omawia pragmatykę wdrażania standardów.
    2) Szkoli personel.
    3) W porozumieniu z dyrektorem szkoły i informatykiem aktualizuje informacje o standardach na stronie szkoły.
  1. Zasady przygotowania personelu do stosowania standardów:
    1) Informacja o standardach obowiązujących w szkole oraz związanych z tym regulacjach prawnych – dostępna dla każdego pracownika szkoły na stronie szkoły, a także gabinecie pedagoga i psychologa szkolnego.
    2) Przed rozpoczęciem roku szkolnego organizowane jest szkolenie dotyczące standardów obowiązujących w szkole.
    3) Nowozatrudnieni pracownicy szkoleni są w pierwszym tygodniu pracy.
    4) Dokumentowanie działań może się odbywać w szczególności poprzez ogłoszenie do nauczycieli przez e-dziennik, przygotowanie listy obecności ze szkoleń, w przypadku indywidualnego instruktażu – zapis w dzienniku pedagoga lub psychologa szkolnego lub pisemne oświadczenie pracownika o zapoznaniu się z niniejszymi standardami.

 

§ 10. Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania 

  1. Standardy obowiązujące w szkole są dostępne na stronie www szkoły.
  2. Uczniowie są informowani o standardach na godzinach wychowawczych w pierwszym miesiącu nauki.
  3. Rodzice są informowani o standardach na pierwszym zebraniu z wychowawcą w danym roku szkolnym.


    §    11. Sposób dokumentowania i przechowywania dokumentacji ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego

 

  1. Ujawnione lub zgłoszone incydenty i zdarzenia zagrażające dobru małoletniego odnotowuje się w księdze zdarzeń. Wpis zawiera datę podjęcia informacji o zdarzeniu, dane osoby, której incydent lub zdarzenie dotyczy, dane osoby, która zgłasza podejrzenie lub stwierdziła zdarzenie, dane i pełnioną funkcję osób, którym przekazano informację na temat zdarzenia.
  2. Z dalszego postępowania wykonuje się dokumentację m.in. w postaci: notatki służbowej, protokołu ze spotkania z rodzicami/rodzicem, kopię części A „Niebieskiej Karty”, dokumentację potwierdzająca zgłoszenie do uprawnionych organów
  3. Dokumentacja dotycząca ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego przechowywana jest w gabinecie pedagoga, zabezpieczona przed dostępem osób nieupoważnionych.

 

§ 12. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów 

Monitorowanie realizacji niniejszych standardów dokonuje się co najmniej raz w roku w formie ankiety skierowanej do pracowników i opiekunów uczniów, a w przypadku dokonania w niej zmian zasięga się opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego.